Thonet stolice

Svako ih je vidio, a vjerovatno i sjedio u jednoj od stolica marke Thonet. Rodjen u malom njemackom gradu Bopardu, Mihael Tonet (Michael Thonet) predstavlja jednu od najznacajnijih figura u industriji namjestaja. Vidjevsi kako proizvodjaci buradi i drveta savijaju drvo, dosao je na ideju da koristeci vrelu vodenu paru savija bukovo drvo u zeljene oblike, danas poznat kao Tonetov postupak. Kako je po svojoj prirodi bukovo drvo fleksibilno, koristeci odgovarajuce alate i kalupe Mihael dobija sasvim novi nacin obrade sa kojim uspijeva napraviti sirok spektar proizvoda. Dizajnirajuci stolicu broj 4 za tadasnji poznati kafe Daum u Becu 1850. Mihael postaje poznat sirom Beca.

Mihael Tonet

Radio je sa misijom da napravi stolicu za masovnu proizvodnju po povoljnoj cijeni. Vremenom, u tome je uspio i 1859. godine rodila se Tonet stolica broj 14, a Mihael stice internacionalnu slavu.

Ona je istovremeno zadovoljavala dva kriterijuma, kvalitet i pristupacnu cijenu (kostala je nesto manje od flase vina). Predstavljala je i znacajan iskorak jer je proizvodnja namjestaja iz zanatskih radionica preseljena u fabrike. Sastoji se od sest komada drveta - dva kruga, dva stapa i nekoliko lukova koje zajedno drži 10 sarafa i dvije matice. Posebnu pogodnost je predstavljalo njeno lako sklapanje i pogodan dizajn za transport vise komada odjednom.

stolica broj 14 i primjer kako je pakovana za transport

Oko 1890. stolica br.14 je smatrana tipicnom beckom stolicom za kafe. Skoro u istom periodu, tacnije 1892. francuski slikar Anri Tuluz-Lotrek (Henri Toulouse-Lautrec) je ovjekovjecio Tonet stolicu na svojoj slici ''U Mulen ruzu'', a jos jedan model, stolica broj 20 bila je predmet inspiracije za jos jednog francuskog slikara Anri Matiza (Henri Matisse) za sliku pod nazivom ''Enterijer sa violionom''. Stolica br.14 je najprodavanija u svijetu (2019.je bio njen jubilarni 160.rodjendan), istorija kaze da je do 1930. prodato vise od 50 miliona ali je i izradjeno bezbroj kopija ove stolice.

1. Tuluz-Lotrek 2. Matiz 3. Pikaso 4. Ajnstajn 5. Mineli 6. Caplin 7. Hepburn 8. nepoznat autor (alamy stock image)

Na Tonet stolicama sjedjeli su i Albert Ajnstajn i Pablo Pikaso. Vidjena je u bezbroj filmova,cak i u filmovima Carli Caplina i kultnom Kabareu sa Lajzom Mineli. Na sajtu Eugraph postoji detaljna lista cameo-a Tonet stolica u filmovima : https://eugraph.net/thonetchairs/date.html . Danas ona je i dio nekih koncertnih koreografija kao npr. Beyonce je upotrijebila za koreografiju Drunk in love (Formation tour 2016).

Beyonce i model broj 14

dimenzije modela broj 14

Modifikovana verzija se i danas prozivodi i prodaje, ali pod nazivom ''broj 214''. Jedna od razlika je i cijena, nekada dostupna svima, danas model 214 kosta oko 700€ pa se neke poznate kopiju prodaju vec desetinama godina po dosta pristupacnijoj cijeni. Primjer je Ikea i njena Ögla stolica koja kosta nesto manje od 90€ . Ako budete imali srece mozda je nadjete na nekom tavanu,podrumu ili pak kao ja na buvljaku za samo 5€ (subtle flex :)

700€ vs 90€

my prized possession, verzija Thonet modela br.15

samo na buvljaku 2 stolice mogu biti 5€

Nakon Mihaelove smrti, fabrika ostaje u porodicnom posjedu, i njegovi sinovi nastavljaju tradiciju izrade namjestaja.1930. firma Thonet nastavlja biti vodeca u proizvodnji modernog namjestaja jer sa savijanja drveta prelaze na savijanje metala i tako nastaju neki od najpoznatijih modela stolica u svijetu modernog dizajna. Arhitekte avangarde Marsel Brajer (Marcel Breuer) i Ludvig Mis van der Roe (Ludwig Mies van der Rohe) se prikljucuju timu Thonet. Marsel je proziveo nekolicinu stolica u saradnji sa Tonetom, izmedju ostalih ostaje upecatljiva ''koznolna stolica'' - ''S64'' i sve varijacije tog modela. Originalni modeli dostizu cijenu i do 4000$. Ludvig kreira famoznu stolicu ''S533'' za koju kazu da asocira na njegovu arhitekturu.

Brajer i Van der Roe sa svojim modelima Tonet stolica

1. No.14 2. No.4 3. No.15 4. No.15 sa rukohvatima 5.No.3

6. Melnikov kafe stolica 7.s533 8.b34

Tonet modeli su vanvremenski i uklapaju se u sve tipove enterijera. Iako su danas najvise zastupljene u skandinavskom stilu dizajniranja enterijera, ovi modeli trpe kombinovanje vise razlicitih modela za trpezarijskim stolom, za malo eklekticnog prizvuka, ali je predlog da uvijek budu po 2 vrste iste stolice u kombinaciji radi postizanja balansa u dizajniranju. U 2019/2020 je zavladao trend spanske trske,pa su tako i Tonetice ni krive ni duzne postale ''It'' stolice na internetu. Jedan od rijetkih trendova koji nije prolazan, jer Thonet modeli su evergreen.

novi logo i moderne verzije klasika

mix&match Tonetica (izvor Pinterest)

primjer kombinovanja Tonet modela (izvor Pinterest)

U Podgorici se u restoranu Gostiona 1928. moze vidjeti verzija modela br.15 sa rukohvatima. Jedan od rijetkih dragulja dizajna u nasem gradu. Vise o Gostioni, ali i o Tonet modelima od kovanog gvozdja nekog sledeceg puta... Pricu o Tonetu je tesko ispricati u nekoliko redova. Ovo je bio uvod :) .

Gostiona 1928, Podgorica